Niet gelukt is niet hetzelfde als mislukt

Dit is het verhaal van mijn grootste niet-gelukt-ing

In 2018 stelde ik mijn vader voor om het gesprek dat we al jaren aan de eettafel voerden om te zetten in actie. Dat gesprek ging over lastechniek en vakmanschap. Het ging over hoe dat laatste in veel vakgebieden uit de mode aan het raken was. Minder vakmanschap door automatisering en robots. Door de visie van Nederland om een kennisland te zijn. Door de (valse?) belofte aan jonge mensen dat je beter af bent met een kantoorbaan.

Een robot kan niet lassen

Dat was mijn vaders favoriete voorbeeld. Een robot is zo goed als zijn programmeur of operator. Robots kunnen prima laswerk voor je verrichten, maar als je als programmeur of operator geen verstand hebt van lastechniek bakt (pun intended) die robot er vervolgens ook niks van. Nog erger wordt het als er een fout optreedt. Die robot kan dat niet oplossen. Daar is een mens met kennis, vakkennis, voor nodig.

Een vak leren was nog nooit zo moeilijk

Aangezien mijn vader al ruim veertig jaar actief was in het lasvak, had hij veel zien komen en gaan. Maar wat hem echt aan het hart ging (en gaat) was de achteruitgang van opleidingen en daarmee de kennis en vaardigheden van volgende generaties. De praktische opleidingen worden steeds meer samengevoegd, waardoor ieder vak op zich te weinig tijd en aandacht krijgt. De echte vakman of-vrouw als leraar, met veel praktische kennis en ervaring, is er bijna niet meer. De praktijklessen worden soms zelfs gegeven door de leraar Duits of geschiedenis, omdat die het meeste technische affiniteit heeft. Dan is het natuurlijk heel moeilijk om zoiets ongrijpbaars als “liefde voor het vak” over te dragen.

We kunnen het ook zelf doen

Toen een lopende opdracht nogal abrupt aan zijn einde kwam er meer denkruimte en werkte ik op een middag de globale opzet van een online platform uit. Het idee was om de kennis van vakmensen zoals mijn vader vast te leggen en deelbaar te maken voor bestaande en nieuwe vakmensen. De praktische kennis die precies niet in boeken te vinden is.

We hadden het namelijk ook altijd over de kloof tussen theorie en praktijk. Of zoals de Amerikaanse honkbalspeler Yogi Berra zei:

In theorie is er geen verschil tussen theorie en praktijk. In de praktijk is dat er wel.

De kennis die je alleen kunt opdoen als je aan de slag gaat, dat was onze focus. Die wilden we, in verschillende vormen, beschikbaar maken. Een hele uitdaging, maar daar hou ik wel van.

We bouwden een platform

In de lente van 2018 zijn we gaan praten, schrijven, bouwen. We ontwierpen een tweetalige website die in de winter van dat jaar live ging. We schreven artikelen en e-books, maakten infographics, video’s, animaties en uiteindelijk zelfs vlogs. We maakten zelfs een begin met het opzetten van een community, met bijbehorende app. Er sloten meesters aan; vakmensen die hun kennis beschikbaar wilden maken.

Ik leerde hoe je vakkennis uit de hoofden van die oude rotten in het vak haalt. Want vertellen hoe je iets vanaf stap 1 moet doen, is niet eenvoudig als je dat al 40 jaar doet en onbewust bekwaam bent. Nu kwamen mijn eigen technische opleiding en de kunst van het vragen “waarom” me heel goed van pas.

We leerden hoe je het zo opschrijft of presenteert dat mensen die net beginnen er ook echt wat aan hebben. Mijn vader, op dat moment begin 70, leerde Engels, verdiepte zich in schrijven voor beginnende vakmensen, zat dagen aan een stuk alles wat hij wist op te schrijven, maakte presentaties en was actief op LinkedIn.

Wat hebben we een lol gehad! Wat hebben we vaak gedacht dat we knettergek waren. En wat waren we blij met de feedback die we kregen. Horen dat mensen de aangeboden informatie waardevol en behulpzaam vinden is echt een kick. De artikelen werden wereldwijd gevonden en gelezen. De infographics ook. De animaties die we hadden laten maken kregen juist van de mensen met verstand van zaken hele goede reviews.

Het bestaat niet meer

Toch hebben we het maken van nieuwe content in 2022 stopgezet en heb ik begin 2024 alles offline gehaald. Dat klinkt gek en een deel van mij, van ons, vindt dat ook nog steeds gek. Want hoe enthousiast de reacties ook waren, er waren twee fundamentele problemen.

Wat mag het kosten?

Allereerst is het niet gelukt om een verdienmodel te ontwikkelen dat op zijn minst kostendekkend zou zijn. Ongeacht hoe we het vormgaven, mensen waren niet bereid er structureel en voldoende, voor te betalen.

Vakkennis beschikbaar maken, in zeer uiteenlopende vormen, is een tijdsintensieve bezigheid. Animaties laten maken is kostbaar. Goede infographics uitdenken waar beginners en gevorderden wat aan hebben kosten heel wat hoofdbrekens en iteraties. Het is niet voor niks dat de boeken en syllabi van de Nederlandse lasopleidingen nauwelijks herzien en ge-updatet worden.

Zonder zicht op een platform dat kostendekkend kon zijn heb ik er ook voor gekozen de subsidie-aanvraag die ik onderzocht niet door te zetten. Het klopte niet om daarvan afhankelijk te worden.

Wij doen het (te) anders

De gevestigde orde van de Nederlandse laswereld hield de deur gesloten. Natuurlijk is dat mijn perceptie. Feit is dat er geen doorkomen aan was. Allerlei organisaties, branchevertegenwoordigers, scholingsinstituten, enzovoort vonden wat we maakten enorm interessant en zelfs een nodige toevoeging aan het bestaande. Er was zeker interesse, ook om samen te werken. Maar dan wel op basis van exclusiviteit of ingebed in bestaande structuren. Wat in beide gevallen zou betekenen dat we de identiteit van ons platform zouden moeten opgeven.

In het (praktijk)onderwijs heb ik twee obstakels ervaren. Er waren nog maar weinig vakmensen aanwezig die op waarde konden schatten wat we probeerden te doen. Dat maakte een gesprek over hoe het toegepast kon worden heel moeilijk. En niets van wat wij deden was voorzien van de noodzakelijke stempels, certificaten en andere garanties. Dat had niets te maken met de kwaliteit, maar alles met hoe de processen waren ingericht.

Daar moest ik dan vaak ook wel om lachen, want iedereen wilde heel graag met pap over lastechniek praten en zijn advies horen. We hebben ze maar niet verteld dat hij vooral 40 jaar ervaring had en weinig diploma’s of certificaten 😉.

Het werd dus een niet-gelukt-ing

Voor ik het begin 2024 allemaal definitief offline gehaald heb zijn er nog gesprekken geweest met partijen die in ieder geval de content zouden willen of kunnen overnemen. Helaas was zelfs de grootste vertegenwoordiger van de metaalbranche in Nederland daar niet de juiste partij voor. Het eerlijke antwoord was dat als ze het zouden overnemen, alles op een schap zou belanden omdat ze geen idee hadden wat ze ermee moesten.

Dus is het niet gelukt.

En ook niet mislukt. Dat zou het pas zijn als we het niet geprobeerd hadden.

Een goed idee is geen garantie

Ook goede ideeën halen het soms (vaak?) niet. We hebben echt iets waardevols neergezet en ik heb ruim drie jaar intensief samengewerkt met mijn vader. Dat is onbetaalbaar. Maar ik heb ook in actie gezien dat dat-doen-we-altijd-al-zo echt de spreekwoordelijke nekslag is voor verandering en vooruitgang. Vasthouden aan wat ooit goed werkte, niet willen of kunnen zien dat er dingen zijn veranderd en dat een nieuwe route nodig is – het zijn voor mij de meest frustrerende momenten geweest.

We hadden er flink de balen van. We zijn samen boos geweest en gefrustreerd.

Er is heel veel tijd en liefde in gestopt en ik heb er veel geld in gestoken. Dat alles is geen garantie. Nooit. We hebben Welding Academy samen heel bewust afgesloten. Bedroefd omdat het niet gelukt is en dankbaar voor alles wat het ons gebracht heeft.